Trong quá trình phát triển của nhân loại, kiến trúc không chỉ là nhu cầu xây dựng nơi ở mà còn là sự phản ánh văn hóa, tư tưởng và thẩm mỹ của từng thời đại. Ngày nay, khi tìm hiểu các yếu tố vật liệu và thiết kế công trình, nhiều người bất ngờ nhận ra rằng các chi tiết hiện đại như cửa cuốn TP HCM – dù mang công nghệ tiên tiến – vẫn lấy cảm hứng từ các yếu tố cổ điển như cột trụ, vòm cung hay những họa tiết đối xứng đầy tính nghệ thuật từng xuất hiện từ thời La Mã hay Gothic. Điều này cho thấy sức sống bền bỉ và ảnh hưởng sâu rộng của kiến trúc cổ điển đối với nền xây dựng đương đại.
1. Kiến trúc La Mã – Cội nguồn của sự hùng vĩ
La Mã cổ đại được xem là một trong những nền văn minh có ảnh hưởng sâu rộng nhất trong lịch sử kiến trúc nhân loại. Các công trình La Mã gây ấn tượng mạnh bởi quy mô đồ sộ, sự vững chãi và tính đối xứng hoàn hảo.
Đặc trưng nổi bật của kiến trúc La Mã là:
-
Cột trụ: Các kiểu cột Doric, Ionic, Corinthian xuất hiện dày đặc trong các công trình đền đài, đấu trường, và dinh thự.
-
Vòm và mái vòm: Nhờ phát minh và sử dụng bê tông, người La Mã xây dựng được những mái vòm rộng lớn và bền bỉ, tiêu biểu là Đền Pantheon.
-
Tính tổ chức không gian rõ ràng: Kết cấu hành lang, sảnh chính, sân trong được bố trí theo nguyên tắc trật tự, hợp lý.
Phong cách kiến trúc này truyền cảm hứng mạnh mẽ cho các công trình dân dụng hiện đại, từ tòa nhà chính phủ, ngân hàng đến các biệt thự mang phong cách tân cổ điển.
2. Kiến trúc Gothic – Vươn cao và hướng tới ánh sáng
Xuất hiện vào khoảng thế kỷ 12 ở châu Âu, kiến trúc Gothic là một bước chuyển mình từ sự đồ sộ của La Mã sang sự thanh thoát, bay bổng và huyền bí.
Những điểm nổi bật của phong cách Gothic:
-
Cửa sổ kính màu lớn: Một trong những biểu tượng đặc trưng, thường mô tả các điển tích tôn giáo, giúp ánh sáng chiếu rọi lung linh vào nội thất nhà thờ.
-
Vòm nhọn và mái vòm sườn (ribbed vault): Tạo cảm giác cao vút, thanh thoát và hướng tâm nhìn lên trên, mang tính biểu tượng tâm linh cao.
-
Nét chạm trổ tinh xảo: Các chi tiết điêu khắc được thực hiện với độ tỉ mỉ cao, thể hiện sự khéo léo của nghệ nhân.
Gothic không chỉ để lại dấu ấn trong các nhà thờ lộng lẫy như Nhà thờ Đức Bà Paris hay Cologne mà còn lan tỏa tinh thần vươn cao trong kiến trúc hiện đại – khi mà các chi tiết vòm nhọn, ánh sáng và chiều sâu không gian được ứng dụng tinh tế vào nhà ở dân dụng và thương mại.
3. Ảnh hưởng của kiến trúc cổ điển trong thiết kế hiện đại
Ngày nay, dù công nghệ xây dựng đã thay đổi toàn diện, song tinh thần cổ điển vẫn hiện diện khắp nơi – từ mặt tiền nhà phố, khách sạn đến các chi tiết nhỏ như cửa cuốn, tay nắm cửa, lan can hay gờ phào.
Ví dụ, nhiều cửa cuốn TP HCM hiện đại được thiết kế uốn lượn, mô phỏng các đường nét cổ điển như trụ tròn hay hoa văn đối xứng – nhằm tạo điểm nhấn thẩm mỹ cho mặt tiền công trình. Không ít kiến trúc sư Việt Nam kết hợp yếu tố tân cổ điển vào thiết kế nhà phố, biệt thự để tạo cảm giác sang trọng và trường tồn.
Ngoài yếu tố hình thức, kiến trúc cổ điển còn ảnh hưởng đến cách bố trí không gian nội – ngoại thất: sử dụng trục đối xứng, nhấn mạnh chiều cao trần, hoặc tạo khoảng mở giữa các không gian chức năng.
4. Cổ điển – Nguồn cảm hứng bền vững
Giữa thời đại của công nghệ và lối sống hiện đại, con người vẫn tìm về với vẻ đẹp cổ điển để cảm nhận sự cân bằng và bền vững. Dù là một chi tiết nhỏ như côn cửa cuốn, hay tổng thể ngôi nhà, kiến trúc cổ điển luôn mang lại cảm giác chắc chắn, thanh lịch và đậm tính nghệ thuật.
Việc đưa yếu tố cổ điển vào các công trình hiện đại không chỉ là giải pháp thẩm mỹ mà còn là cách tôn vinh những giá trị văn hóa vượt thời gian. Từ khung cửa, mái vòm đến màu sắc, ánh sáng – tất cả đều có thể hài hòa với công nghệ ngày nay mà không đánh mất tinh thần nguyên bản.
Kiến trúc La Mã và Gothic là hai cột mốc rực rỡ trong lịch sử xây dựng thế giới, không chỉ ảnh hưởng đến những nhà thờ hay cung điện châu Âu cổ kính mà còn lan tỏa đến thiết kế nhà ở hiện đại ngày nay. Từ hình thức đến chi tiết, từ không gian đến vật liệu – mọi yếu tố đều có thể tái hiện tinh thần cổ điển một cách hài hòa.
Ngay cả những chi tiết tưởng chừng nhỏ bé như cửa cuốn TP HCM cũng mang trong mình tinh thần của những thời đại vàng son. Đó chính là minh chứng rõ ràng cho sức sống và sự thích nghi bền bỉ của kiến trúc cổ điển – một vẻ đẹp không bao giờ lỗi thời.
Xem thêm:
Nguồn: Tổng hợp
